Տանորդական կոտորակների բազմապատկումը

Երկու տասնորդական կոտորակներ բազմապատկելու համար պետք է՝

1) թվերը բազմապատկել`  անտեսելով ստորակետները

2) արտադրյալում աջից ստորակետով անջատել այնքան թվանշան, որքան թվանշան կա ստորակետից հետո երկու կոտորակներում միասին

Բազմապատկենք 11,1 և 0,2 թվերը: Թվերը բազմապատկում ենք՝ անտեսելով ստորակետները: Ստանում ենք՝ 111⋅2=222: Ստորակետով աջից անջատենք երկու թվանշան (յուրաքանչյուր կոտորակում ստորակետից հետո կա մեկական թվանշան՝ միասին կա երկու թվանշան)՝ 11,1⋅0,2=2,22:

Դիտարկենք ևս երկու օրինակ՝

753,4⋅0,01=7,534

0,3⋅20,1=6,03

Եթե արդյունքում ստացվում է ավելի քիչ թվանշան, քան պետք է անջատել ստորակետից հետո, ապա արտադրյալի վերջում կցագրում են զրո կամ մի քանի զրոներ:

753,4⋅0,001=0,7534

41,37⋅0,001=0,04137

0,25⋅0,03=0,0075

Մեծ թվերը բազմապատկելիս կիրառում են «սյունակով» բազմապատկման եղանակը՝

231,2⋅4,5=1040,40=1040,4

Առաջադրանքներ․

1)Կատարե՛ք բազմապատկում․

ա)3,81 • 2,95 =11,2395

բ)16,387 • 0,29 =4,75223

գ)0,782 • 0,55 =0,4301

դ)17,32 • 896,1 =15520,450

ե)1,11 • 0,32 =0,3552

զ)0,92 • 10,03 =9,2276

է)0,1 • 0,001 =0,0001

ը)23,57 • 8,192 =193,08544

թ)17,17 • 17,17 =294,8089

2)Կատարե՛ք գործողությունները և համեմատե՛ք արդյունքները․

ա)3,76 • 0,1 > 10,26 • 0,03

բ)5,71 • 23 < 2,8 • 45

գ)1,92 • 8,4 > 17,5 • 0,8

դ)4,25 • 11,1 > 56,8 • 0,2

ե)0,705 • 9,43 < 8,99 • 0,77

զ)0,006 • 1000 > 100 • 0,083

Լրացուցիչ աշխատանք (տանը).

Մարտ ամսվա ֆլեշմոբի խնդիրներ․

Ընտրի՛ր քեզ հետաքրքրող տարբերակը, լուծի՛ր խնդիրները և պատասխանները լրացրո՛ւ համապատասխան տեղում: Վերջում չմոռանաս սեղմել ներքևի կապույտ կոճակը:

I մակարդակ
II մակարդակ
III մակարդակ
IV մակարդակ
Սովորողներն են առաջակում

Տասնորդական կոտորակներ

Առաջադրանքներ․

1)Հաշվե՛ք․

1,55  10 =15,5

0,283  100 =28,3

7,28  1000 =7280

34,18 : 10 =3,418

400,75 : 100 =4,0075

473,283 : 1000 =0,473283

2)Համեմատե՛ք կոտորակները․

48,37 < 48,43

21,67 > 20,7

14,739 < 14,74

235,8 = 235,80

3)Հաշվե՛ք․

0,6 + 0,02 — 0,2 =0,42

2,1 + 2,99 + 6,01 =11,1

0,01 + (2,1 + 0,09) =2,2

4)Կոտորակները դասավորե՛ք նվազման կարգով․

0,476; 0,4754; 0,0134; 0,282; 0,003544; 0,1

0,476; 0,4754; 0,282; 0,1; 0,0134; 0,003544

Լրացուցիչ աշխատանք (տանը).

1)Հաշվե՛ք․

2,34  10 =23,4

0,563  100 =56,3

10,15  1000 =10150

71,18 : 10 =7,118

210,04 : 100 =2,1004

219,517 : 1000 =0,219517

2)Համեմատե՛ք կոտորակները․

1,3 > 1,298

0,015 > 0,0015

3,503 >3,305

47,83 < 47,839

3)Հաշվե՛ք․

0,8 + 0,04 — 0,4 =0,44

5,2 + 3,98 + 2,02 =11,2

0,03 + (1,3 + 0,07) =1,4

4)Կոտորակները դասավորե՛ք աճման կարգով․

0,121; 0,016; 0,001; 0,347; 0,811; 0,52; 0,005

0,001; 0,005; 0,016;  0,121; 0,347; 0,52; 0,811;

Տասնորդական կոտորակներ

Առաջադրանքներ․

1)Խառը կոտորակները գրե՛ք տանորդական կոտորակների տեսքով․

3ամբ7/10; 6ամբ3/10; 11ամբ11/100; 9ամբ27/100; 7ամբ9/100; 10ամբ1/100; 1ամբ547/1000; 13ամբ23/1000;

3,7

6,3

11,11

9,27

7,09

10,01

1,547

13,023

2)Տասնորդական կոտորակը գրե՛ք սովորական կոտորակի տեսքով․

0,91; 0,5; 0,171; 0,815; 0,27; 0,081; 0,803

91/100

5/10

171/1000

815/1000

27/100

81/1000

803/1000

3)Հաշվել․

0,18 + 0,38 =0,56

28,354 + 0,848 =29,202

117,44 — 26,56 =90,88

21,782 — 0,29 =21,492

4)Գտե՛ք արտահայտության արժեքը.

(512 — 491,2)+ 1,116 =20,8+1,116=21,916

(0,007 —0,0314)x 100 =-0,0244×100=-2,44

Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)․

1)Սովորական և խառը կոտորակները գրե՛ք տանորդական կոտորակների տեսքով․

124ամբ4/1000; 8ամբ12/10000; 18ամբ103/100000; 160ամբ1/10000; 3/10; 7/100; 1/10000

124,004

8,0012

18,00103

160,0001

0,3

0,07

0,0001

2)Տասնորդական կոտորակը գրե՛ք սովորական կոտորակի տեսքով․

0,3; 0,516; 0,88; 0,01; 0,402; 0,038; 0,609

3/10

516/1000

88/100

1/100

402/1000

38/1000

609/1000

3)Հաշվել․

10,91 + 15,09 =26

0,208 + 3,912 =4,12

52,7—0,728 =51,972

12,36 — 4,45 =7,91

4)Համեմատեք կոտորակները․

6,37 < 6,299

9,18 < 9,1798

9,004 < 9,04

10,1  > 10,099

7,01  <  7,018

28,028  >  28,0209

Տասնորդական կոտորակների գումարումը և հանումը

1)Հաշվե՛ք․

ա)0,377 + 3,409 — 2,1006 = 3786 = 1,6854

բ)12,4589 — 6,27 + 1,395 = 19,1139

գ)4,5 + 0,3796 + 1,225 = 5,5546

դ)0,1 — 0,01 — 0,001 = 0,089

2)Հաշվե՛ք հետևյալ կողմերով եռանկյան պարագիծը․

ա)490 մմ, 48 սմ, 4,7 դմ

490 մմ = 49 սմ

4,7 դմ = 47 սմ

48 + 49 + 47 = 145 սմ

բ)23 մմ, 3,4 սմ, 0,48 դմ

3,4 սմ = 34 մմ

0,48 դմ = 48 մմ

23 + 34 + 48 = 105

գ)3,5 սմ, 0,38 դմ, 0,041 մ

3)Բնակարանն ունի 44,8 մընդհանուր մակերեսով 3 սենյակ։ Մի սենյակի մակերեսը 11,3 մ2 է, երկրորդինը՝ 3,5 մ2 -ով ավելի։ Գտե՛ք երրորդ սենյակի մակերեսը։

Լուծում

11,3 + 3,5 = 14,8

11,3 + 14,8 = 26,1

44,8 – 26,1 = 16,7

Պատ․՝ 16,7 մ2

Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)․

1)Հաշվե՛ք․

ա)7,48 + 3,19 + 1,12 + 6,81 = 18,6

բ)6,2 + 7,49 + 1,8 + 1,29 = 16,78

գ)16,28 + 5,395 — 1,18 — 4,305 = 16,19

դ)7,358 + 8,24 — 6,458 — 2,84 = 6,3

2)Մի սենյակի մակերեսը 16,3 մ2 է, իսկ մյուսինը՝ 1,9 մ2 — ով փոքր։ Որքա՞ն է երկու սենյակների ընդհանուր մակերեսը։

Լուծում

16,3 – 1,9 = 14,4

16,3 + 14,4 = 30,7

Պատ․՝ 30,7մ2

3)Հաշվե՛ք․

ա)5,236 + 4,664 — 2,6 = 7,4

բ)4,756 — 2,395 + 1,244 = 1,605

Տասնորդական կոտորակների հանումը

Առաջադրանքներ․

1)Հաշվե՛ք․

ա)0,1 — 0,01 =0,09

բ)2,3—1,26 =1,04

գ)0,3 —0,016 =0,284

դ)20,3—2,016 =18,284

2)Կատարե՛ք հանում․

ա)3 —  0,1 =2,9

բ)5 —  2,63 =2,37

գ)25 —10,38 =14,62

դ)102—96,24 =5,76

3)Կատարե՛ք գումարում․

ա)-3,244 + 8,01 =4,766

բ)14,62+(-0,37) =14,25

գ)21,21+(-4,8) =16,41

դ)1,72-5,3=-3,58

ե)7,72-0,34+=7,38

զ)9,46-0,85+=8,61

4)Հաշվե՛ք ուղղանկյան պարագիծը, եթե․

ա)նրա լայնությունը 2,3 սմ է, իսկ երկարությունը՝ 1,9 սմ-ով մեծ

2,3+1,9=4,2    P=2,3×2+4,2×2=4,6+8,4=13

բ)նրա լայնությունը 2,48 դմ է, իսկ երկարությունը՝ 1,6 դմ-ով մեծ

2,48+1,6=4,08    P=2×2,48+2×4,08=4,96+8,16=13,12

Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)․

1)Հաշվե՛ք․

ա)6,48 — 2,35 =4,13

բ)7,26 —3,19 =4,07

գ)2,528—1,9 =0,628

դ)7,2—3,148 =4,052

ե)6,98—3,99 =2,99

զ)7,25 — 3,261 =3,989

2)Կատարե՛ք հանում․

ա)10—9,68 =0,32

բ)1—0,047 =0,953

գ)24,7—2,47 =22,23

դ)1—0,36 =0,64

3)Հաշվե՛ք ուղղանկյան պարագիծը, եթե․

ա)նրա երկարությունը 12,1 սմ է, իսկ լայնությունը՝ 4,8 սմ-ով փոքր

12,1-4,8=7,3    P=2×12,1+2×7,3=24,2+14,6=38,8

բ)նրա երկարությունը 18 դմ է, իսկ լայնությունը՝ 4,7 դմ-ով փոքր։

18-4,7=13,3   P=2×18+2×13,3=36+26,6=62,6

Տասնորդական կոտորակների հանումը

Ինչպես և գումարման ժամանակ, հանման գործողությունները հարմար է գրի առնել սյունակով, այսինքն՝ օգտագործել տասնորդական կոտորակների հանման հետևյալ հաշվեկանոնը.

1) Հանելին գրվում է նվազելիի տակ այնպես, որ հանելիի ստորակետը և թվանշանները լինեն նվազելիի ստորակետի և համապատասխան կարգերում գրված թվանշանների տակ։

2) Կոտորակների միջև դրվում է հանման նշանը, և ներքևում գիծ է տարվում։

3) Ստորակետներն անտեսվում են, և կատարվում է համապատասխան բնական թվերի հանում։

4) Գծի տակ գրված թվի գրառման մեջ ստորակետ է դրվում նվազելիի և հանելիի ստորակետների տակ։

Այս հաշվեկանոնը կարելի է կիրառել նաև այն դեպքում, երբ երկու կոտորակներում ստորակետից հետո տարբեր քանակներով թվանշաններ կան։ Դրա համար համապատասխան կոտորակի գրառման վերջում նախապես կցագրվում են պակասող քանակով զրոներ։ Ենթադրենք՝ պետք է 0,7‐ից հանել 0,381։
0,7‐ին երկու զրո կցագրելով՝ կստանանք 0,700։ Այժմ կարող ենք կիրառել հաշվեկանոնը։
0,700

0,381
——-
0,319

Եթե նվազելին կամ հանելին բնական թիվ է, ապա նրա գրառումից հետո դրվում է ստորակետ, և հանումը կատարվում է տասնորդական կոտորակների հանման հաշվեկանոնի համաձայն։

Այժմ արդեն կարող ենք ձևակերպել տարբեր նշաններ ունեցող տասնորդական կոտորակների գումարման կանոնը։ Տարբեր նշաններով երկու տասնորդական կոտորակներ գումարելու համար պետք է այդ կոտորակների բացարձակ արժեքներից ավելի մեծից հանել ավելի փոքրը և ստացված կոտորակից առաջ դնել ավելի մեծ բացարձակ արժեք ունեցող գումարելիի նշանը։

Հաշվի առնելով այս կանոնը՝ կարելի է ձևակերպել տասնորդական կոտորակների հանման ընդհանուր կանոնը։

Մի տասնորդական կոտորակից մեկ ուրիշ տասնորդական կոտորակ հանելու համար պետք նվազելիին գումարել հանելիին հակադիր թիվը։

Օրինակ` (–0,2) – (–0,1) = (–0,2) + 0,1 = –(|–0,2| – |0,1|) = –(0,2 – 0,1) = –0,1:

Առաջադրանքներ.

1) Կատարե՛ք հանում.

ա) 3,56 – 2,14 =1,42

բ) 81,22 – 53,12 =28,10

գ) 111,782 – 65,327=46,455

դ) 17,1–8,256 = 8,845

ե) 0,625–0,1 =0,525

զ) 7,35 – 6,35 =1

2) Ինչքանո՞վ է 27,38 մ-ը մեծ 13,81 մ‐ից։

27,38-13,81=13,57

3) Գտե՛ք արտահայտության արժեքը.

ա) (0,241 – 0,15) ⋅ 100 + (3,72 + 14,25) ⋅ 10 =188,8

0,241-0,15=0,091      3,72+14,25=17,97     0,091.100=9,1      17,97.10=179,7

9,1+179,7=188,8

բ) (56,37 – 43,21) ։ 10 – (2,36 – 2,01) ։ 100 =1,3125

56,37-43,21=13,16    2,36-2,01=0,35     13,16:10=1,316     0,35:100=0,0035      1,316-0,0035=1,3125

 

Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)

1) Կատարե՛ք հանում.

ա) 1,037 – 1 =0,037

բ) 3,263 – 2 =1,263

գ) 8,002 – 8 =0,002

դ) 11,397 – 9 =2,397

ե) 107,03 – 56 =51,03

զ) 34,56 – 29 =5,56

2) Ուղղանկյան կողմերի երկարությունները 6,37 դմ և 10,01 դմ են։ Ուղղանկյան մեծ կողմը փոքրացրել են 3,2 դմ-ով, իսկ փոքր կողմը՝ 5,5 դմ-ով։ Որքա՞ն է ստացված ուղղանկյան պարագիծը։

Լուծում՝10,01-3,2=6,81    6,37-5,5=0,87    P=2×6,81+2×0,87=13,62+1,74=15,36

Պատասխան՝15,36  դմ։

3) Գտի՛ր *-ը.

ա) 7,86 + 2,19 = 10,05

10,05-7,86=2,19

 

բ) 43,19 + 1,924 = 45,114

45,114-43,19=1,924

 

գ) 117,18 – 78,939 = 38,241

 117,18-38,241=78,939

դ) 53,27 + 36,73 = 90

90-53,27=36,73

 

Տասնորդական կոտորակների գումարումը

Առաջադրանքներ․

1)Հաշվե՛ք․

ա)1,5 + 2,3 =3,8

բ)3,7 + 1,4 =5,1

գ)12,3 + 1,23 =13,53

դ)7,84+8,9 =16,74

ե)125,34+12,534 =137,874

զ)7,53+8,624 =16,154

2)Տասնորդական կոտորակը գրե՛ք դիրքային գրառումով և կատարե՛ք գումարումը․

ա)4,88 + 9/10=4,88+0,9=5,78

բ)65,3 + 11/10 =65,3+1,1=66,4

գ)27/100 + 5,03 =0,27+5,03=5,30

դ)121/100 + 9,85 =1,21+9,85=11,06

ե)0,3 + 7/10 =0,3+0,7=1

զ)0,94 + 219/100=0,94+2,19=3,13

3)Ուղղանկյան երկարությունը 36,6 սմ է, իսկ լայնությունը՝ 24,2 սմ։ Եթե նրա երկարությունը 10 անգամ մեծացվի, իսկ լայնությունը 10 անգամ փոքրացվի, որքա՞ն կլինի ստացված ուղղանկյան պարագիծը։

Լուծում՝36,6.10=366   24,2։10=2,42     P=2×366+2×2,42=732+4,84=736,84

Պատասխան՝736,84  սմ։

4)Քառակուսու կողմի երկարությունը 7,16 դմ է։ Եթե նրա պարագիծը մեծացնենք 100 անգամ, որքա՞ն կլինի ստացված քառակուսու կողմի երկարությունը։

Լուծում՝P=4×7,16=28,64    28,64.100=2864    2864:4=716

Պատասխան՝716  դմ։

Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)․

1)Հաշվե՛ք ինչպես նմուշային օրինակում․

ա)1,2 դմ + 1,2 սմ = 1,2 դմ + 0,12 դմ = 1,32 դմ

բ)16 սմ+ 4,35 դմ =1,6  դմ+4,35  դմ=5,95  դմ

գ)7,35 մ + 4,9 դմ =7,35  մ+0,49  մ=7,84  մ

դ)2 • 4,8 դմ =4,8  դմ+4,8 դմ=8,16  դմ

ե)4,8 դմ : 2 =2,4  դմ

զ)12,3 դմ — 42 սմ =12,3  դմ-4,2  դմ=8,1  դմ

է)34 դմ — 34 սմ =34  դմ-3,4  դմ=30,6  դմ։

2)Քառակուսու կողմի երկարությունը 3,72 դմ է։ Եթե քառակուսու կողմը մեծացվի 10 անգամ, ինչի՞ հավասար կլինի ստացված քառակուսու պարագիծը։

Լուծում՝3,72.10=37,2   P=4×37,2=148,8

Պատասխան՝148,8  դմ։

3)Հաշվե՛ք հետևյալ կողմերով եռանկյան պարագիծը․

ա)490 մմ  ,48 սմ,    4,7 դմ

490 մմ=4,9  դմ 48 սմ=4,8  դմ

P=4,9դմ+4,8դմ+4,7դմ=14,4  դմ

բ)23 մմ, 3,4 սմ, 0,48 դմ

3,4  սմ=34 մմ   0,48  դմ=48 մմ

P=23  մմ+34  մմ+48 մմ=105  մմ

գ)3,5 սմ, 0,38 դմ, 0,041 մ

0,38  դմ=3,8  սմ    0,041  մ=4,1  սմ

P=3,5 սմ+,3,8 սմ+4,1 սմ=11,4 սմ

Տասնորդական կոտորակների գումարումը

Տասնորդական կոտորակները գումարելու համար պետք է ՝

1. հավասարեցնել ստորակետից հետո եկող թվանշանների քանակները
2. դրանք գրենք իրար տակ այնպես, որ ստորակետը լինի ստորակետի տակ
3. կատարել գումարումը՝ անտեսելով ստորակետները
4. պատասխանում ստորակետը դնել թվերի ստորակետների տակ

Գումարենք 33,142 և 5,6 տասնորդական կոտորակները: Սկզբում կոտորակներից մեկին աջից զրոներ կցագրելով, հավասարեցնենք ստորակետից հետո եկող թվանշանների քանակները՝ 5,6=5,600 և կատարենք սյունակաձև գումարում՝

Առաջադրանքներ․

1)Կատարե՛ք գումարում․

ա)3,82 + 41,705 =45,525

բ)0,921 + 4,8 =5,721

գ)8,903 + 152,9 =161,803

դ)0,0032 + 1119,69 =1119,6932

ե)5,51 + 6,36 =11,87

զ)0,002 + 0,00017 =0,00217

2)Լուծե՛ք հավասարումը․

ա)z — 0,615 = 0,02

z=0,615+0,02

z=0,635

 

բ)z — 18,2 = 124,01

z=18,2+124,01

z=142,21

գ)27 = z — 10,0001

z=10,0001+27

z=37,0001

դ) 654,1 = z — 5037,203

z=5037,203+654,1

z=5691,303

3)Կատարե՛ք գործողությունները․

ա)(6,93 + 1,08) • 10 + (9,734 + 11,25) • 100 =

6,93 + 1,08=8,01     9,734+11,25=20,984    8,01.10=80,1    20,984.100=2098,4    80,1+2098,4=2178,5

բ)(39,63 + 5,7) • 100 + (3,565 + 15,001) • 10 =

39,63+5,7=45,33    3,565+15,001=18,566     45,33.100=4533    18,566.10=185,66   4533+185,66=4718,66

4)Եռանկյան կողմերի երկարություններն են՝ 4,11 սմ, 2,65 սմ, 3,8 սմ։ Գտե՛ք եռանկյան պարագիծը։

P=4,11+2,65+3,8=10,56 սմ

Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)․

1)Կատարե՛ք գործողությունները․

ա)2 + 0,38 =2,38

բ)1 + 15,07 =16,07

գ)100 + 0,096 =100,096

դ)20 + 4,097 =24,097

ե)0,836 + 10 =10,836

զ)5,0001 + 18 =23,0001

2)Կատարե՛ք գումարում․

ա)(-1,2) + (-3,4) =-4,6

բ)(-8,75) + (-1,25) =-10,100

գ)(-0,37) + (-6,23) =-6,60

դ)(-4,38) + (-2,04) =-6,42

ե)(-1,001) + (-2,456) =-3,457

զ)(-18,203) + (-0,411) =-18,614

3)Տրված են 3,25 , 10,02 , 0,64 թվերը։ Նրանցից կազմե՛ք տարբեր գումարներ և հաշվե՛ք դրանք։

3,25+10,02=13,27   10,02+0,64=10,66    3,25+0,64=3,89

4)Լուծե՛ք հավասարումը․

ա)x — 0,99 = 0,01

x=0,99+0,01

x=1,00

բ)4,52 = x — 10,48

x=4,52+10,48

x=15,00

գ)x — 8,64 = 0

x=8,64+0

x=8,64

դ)20,3 = x — 0,45

x=20,3+0,45

x=20,75

ե)x — 0,3 = 1

x=0,3+1

x=1,3

զ)17,4 = x — 11,2

x=17,4+11,2

x=28,6

Տասնորդական կոտորակներ

Առաջադրանքներ․

1)Հաշվե՛ք․

2,39 • 1000 =2390

0,041 • 100 =4,1

0,0005 • 1000 =0,5

12,5 : 10 =1,25

72,6 : 100 =0,726

1,664 : 10000 =0,0001664

2)Ո՞ր թիվն է մեծ և քանի՞ անգամ․

ա)32,549 <՞ 325,49 10 անգամ

բ)2,7543 >՞ 2754,3  1000 անգամ

գ)47,58 >՞ 4,758 10 անգամ

դ)123,45 > ՞ 1,2345 100 անգամ

3)Հետևյալ կոտորակը մեծացրե՛ք 10, 100, 1000 անգամ․

ա)7,3459 73,459 734,59 7345,9

բ)8,279 82,79 827,9 8279

գ)9,13  913 9130

դ)7,2 72 720 7200

5327

4)Արտահայտե՛ք դեցիմետրերով․

ա)4,84 մ

48,4  դմ

բ)3,5 մ

35  դմ

գ)396,7 սմ

39,67  դմ

դ)2,5 սմ

0,25  դմ

Սովորական կոտորակների հիմնական հատկությունը և տասնորդական կոտորակները

Առաջադրանքներ․

1)Կատարե՛ք բազմապատկում․

65,103 • 10 =651,03

0,329 • 1000 =329

7,393 • 10000 =73930

0,999 • 100 =99,9

-59,32 • 10 =-593,2

-0,00018 • 100 =-0,0180

2)Կատարե՛ք բաժանում․

35,707 : 10 =3,5707

0,98 : 100 =0,0098

1,765 : 1000 =0,001765

2 : 10 =0,2

673,1 : 1000=0,6731

829 : 100 =8,29

-300 : 10000 =-0,0300

-0,06 : 10 =-0,006

12,25 : 100 =0,1225

3)Գրե՛ք այն թիվը, որը 100 անգամ փոքր է տրված թվից․

36,62

36,62:100=0,3662

81,543

81,543:100=0,81543

1,7

1,7:100=0,017

22,44

22,44:100=0,2244

0,003

0,003:100=0,00003

4)Ո՞րն է մեծ․

ա)72-ի 45%-ը  =   45-ի 72%-ը

72.45/100=3240/100=32,4

45.72/100=3240/100=32/4

բ)80-ի 38%-ը   >   45-ի 60%-ը

80.38/100=3040/100=30,40

45.60/100=2700/100=27

 

5)Լուծե՛ք հավասարումը․

7x — 10 = -20

7x=-20+10

7x=-10

x=-10/7

 

5x + 9 = -2

5x=-2-9

5x=-11

x=-11/5

 

3 • (x-8) = 30

3x-24=30

3x=30+24

3x=54

x=54:3

x=18

5 • (x-2)=15

5x-10=15

5x=15+10

5x=25

x=25:5

x=5

 

x/2=5/4

4x=10

x=10/4

x=5/2

 

2x/3=8/5

10x=24

x=24/10

x=12/5

Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)․

1)Ճի՞շտ է, որ՝

75,30=75,3  այո

1,64=1,6400  այո

96=96,0   այո

10,08=10,8   ոչ

40,3=40,300   այո

17=170  ոչ

2)Լուծե՛ք հավասարումը․

14,32 • x = 143,2

x=143,2:14,32

x=1432/10:1432/100

x=1432/10.100/1432=10

0,4 • x = 40

x=40:0,4

x=40:4/10

x=40.10/4

x=100

 

503 = 50,3 • x

x=503:50,3

x=503:503/10

x=503.10/503

x=10

 

2,7 = 270 : x

x=270:2,7

x=270:27/10

x=270.10/27

x=100

80,45 : x = 8,045

x=80,45:8,045

x=8045/100:8045/1000

x=8045/100.1000/8045

x=10

11,03 = 110,3 : x

x=110,3:11,03

x=1103/10:1103/100

x=1103/10.100/1103

x=10

3)Գրե՛ք այն թիվը, որը 100 անգամ մեծ է տրված թվից․

81,2

81,2.100=8120

0,1

0,1.100=10

0,002

0,002.100=0,2

125,1

125,1.100=12510

6,29

6,29.100=629

4)Ապրանքն արժեր 15000 դրամ։ Նրա գինը բարձրացրին 12%-ով։ Որքա՞ն արժե ապրանքն այժմ։

Լուծում՝15000․12։100=1800      15000+1800=16800

Պատասխան՝16800  դրամ