Մայիսի 24-ին դասարանով և մայրենիի ուսուցչուհու՝ ընկեր Անահիտի հետ գնացել էինք Եղիշե Չարենցի տուն-թանգարան։ Թանգարանում մենք տեսանք Եղիշե Չարենցի աշխատասենյակը, որտեղ կար մեծ գրադարան, տպիչ սարք, շախմատ,գրասեղան։ Այցելեցինք իր հյուրասենյակը, ննջարանը։ Թանգարանում պատրաստեցինք փոքրիկ գրքույք <<Ես իմ անուշ Հայաստանի>> բանաստեղծությամբ։ Շաուրնակեցին մեր ճամփորդությունը դեպի <<Մանկական երկաթուղի>> զբոսայգի։ Այնտեղ տեսանք գնացք, որը սկսելու էր աշխատել հունիսի 1-ից։ Ինձ շատ դուր եկավ այս ճամփորդությունը։

Ես Վահագն Գրգորյանն եմ: 3-րդ ուսումնական շրջանի ժամանակ ես  ճամփորդել  եմ։Ես   կատարել եմ գործնական քերականության և ողղագրության առաջադրանքները: Կարդացել  եմ  նոր գրքեր։ Իմ սիրած գրողներն են  Հովհաննես  Թումանյանը,Վահան Տերյանը և Ջաննի  Ռոդարին։ Ես նաև  սովորել  եմ  դերանունները, խոսքի  մասերը և բայերը ։  Իմ սիրած մայրենիի դասն է  երբ մենք անցկացնում ենք բակում։ Բակում դասերը անցնում են շատ հետաքրքիր: Դասերից բացի մենք խաղում ենք ինտելեկտուալ խաղեր: Ընթերցանության  դասերի  ժամանակ ես կարդում եմ գրքեր  իմ  ընկերների  հետ։Ես  կարդում  եմ  հայերեն և ռուսերեն լեզուներով գրքեր։Ամենահետաքրքիր  գիրքը,որը  ես  կարդացել  եմ  հայերենով, դա  «Փոքրիկ իշխանն»- է, իսկ ռուսերենով ամենասիրածը՝  դա  «Маленькая злая  книга  2»։ 3-րդ ուսումնական շրջանի ժամանակ դասարանով  գնացել  էինք  ճամփորդության  Հովհաննես Թումանյանի  տուն-թանգարան։Այնտեղ  մենք ավելի մոտիկից  ենք  իմացել  Հովհաննես Թումանյանի  կյանքի  մասին: Տեսել  ենք  նրա  տունը, ննջասենյակը, այն սեղանը, որտեղ է նա իր ստեղծագործությունները գրել։ 3-րդ ուսումնական շրջանը անցել է բովանդակալից, հետաքրքիր, լի նորանոր գիտելիքների ձեռքբերումներով:

Փերտվար

Գործնական քերականություն 02․01․2023

Հովհաննես Թումանյան Հրաժեշտ

Ուղղագրություն

Ինչպես ճանաչեցի Թումանյանին

Վահան տերյան Հայտնություն

Վահան Տերյան «Գարուն»

Իմ տերյանական բառարանը

 

Ուղղագրություն

 

Հովհաննես Թումանյանի քառյակներ

Հետազոտական աշխատանք

Մարտ

Գործնական քերականություն

Երբ մայրս կա

Գարնան տերև

Իմ չարենցյան բառարանը

Ճամփորդապատում

Գիտե՞ք,որ  գարուն  է  արդեն

Գործնական քերականություն

Եղիշե Չարենց ես իմ անուշ Հայաստանի

ԻՄ ԸՆԿԵՐ ՆԵՍՈՆ

Ապրիլ

Հնարագետ ջուլհակը

Ջաննի Ռոդարի Թե ինչպես կապիկները որոշեցին ճանապարհորդել

Գործնական քերականություն

Մայիս 

Իմ ընկերը

 

Ես որպես բնության մի մասնիկ

Գործնական քերականություն

306.

Նկար-նկարը  գեղեցիկ  է։Նկարն  ընկավ։

Թիթեռ-թիթեռը  գունավոր  է։Թիթեռը  թռավ։

Անտառ-անտառը  սաղարթախիտ  է։Անտառը  մթնեց։

Քույր-քույրը  բարի  է։Քույրը  հեռացավ։

Ճամփորդ-ճամփորդը  միայնակ  է։Ճամփորդը  գնաց։

Այդ  բառերին  կանվանենք  ստորոգյալ։

307․

Վաղուց   արդեն  սարերը  կանաչ  են։

Նրա  ծիծաղն  անգամ  սիրելի  է։

Արագիլը  ճնճղուկի  ձագերին  պաշտպանում  էր  օձից։

Արագիլը հավատարիմ  թռչուն  է։

Այդ  թռչունի  հայրենիքը  մեր  բակի  ծառն  է։

Հորեղբայրը  դժվար  ճանապարհով  էր  եկել։

Ցերեկները  սովորաբար  մի  քիչ  քնում  է։

Ամպերը  գունդ-գունդ  կուտակվել  էին։

Ստորոգյալը  նախադասության  գլխավոր  անդամ  է,որը  ցույց  է  տալիս  ենթակայի  գործողությունը  և  պատասխանում  է  ի՞նչ  է  անում,ի՞նչ  է  լինում  և  այլ  հարցերին։

308․

Ամառային  արեգակը  շիկացրեց  բազմահարկ  տների  պատերը։

Ամառային  արեգակը  շիկացրեց   տների  պատերը։

Ամառային  արեգակը  շիկացրեց   պատերը։

Արեգակը  շիկացրեց  պատերը։

Արեգակը  շիկացրեց։

Շիկացրեց։

Հետո այդ հսկայական արձանը տեղափոխեցին գետափ։

Հետո  այդ   արձանը տեղափոխեցին գետափ։

Հետո  արձանը տեղափոխեցին գետափ։

Արձանը տեղափոխեցին  գետափ։

Արձանը  տեղափոխեցին։

Տեղափոխեցին։

Հռչակավոր  ճարտարապետի  հանճարը միայն ճարտարապետությամբ  չսահմանափակվեց։

Հռչակավոր  ճարտարապետի  հանճարը ճարտարապետությամբ  չսահմանափակվեց։

Հռչակավոր  ճարտարապետի  հանճարը չսահմանափակվեց։

Ճարտարապետի  հանճարը չսահմանափակվեց։

Հանճարը չսահմանափակվեց։

Չսահմանափակվեց։

Սերունդները երկար հիշեցին նաև այդ մեծ գիտնականին։

Սերունդները երկար հիշեցին նաև այդ գիտնականին։

Սերունդները երկար հիշեցին  այդ գիտնականին։

Սերունդները երկար հիշեցին  գիտնականին։

Սերունդները  հիշեցին  գիտնականին։

Սերունդները  հիշեցին։

Հիշեցին։

Աշխարհը հնազանդորեն փռվեց  Ալեքսանդրի ձիու ոտքերի առաջ։

Աշխարհը փռվեց  Ալեքսանդրի ձիու ոտքերի առաջ։

Աշխարհը փռվեց  Ալեքսանդրի ձիու առաջ։

Աշխարհը փռվեց  Ալեքսանդրի ձիու առաջ։

Աշխարհը փռվեց  Ալեքսանդրի  առաջ։

Աշխարհը փռվեց։

Փռվեց։

309․

Դու  շատ  հեռվից  եկար։

Եկար։

Մենք  արդեն  հուսահատ  սպասում   էինք։

Սպասում   էինք։

Դուք  պայմանը  մոռացե՞լ  էիք։

Մոռացե՞լ  էիք։

Ի՜նչ   լավ  ժամանակ  հասար։

Հասար։

Անտա՛ռ,ուրա՛խ   խշշա   աշնան    քամուց։

Խշշա։

Նա  քեզ  կանչում   է։

Կանչում  է։

Դու  ինչո՞ւ  չես  լսում։

Չես լսում։

310․

Այդ  օրը  մենք  բարձրացանք  որսասար։

Բարձրացանք։

Հոգնած,ծանր-ծանր  հասանք  բացատին։

Հասանք։

Նստեցինք  ստվերում  փոքր-ինչ  շունչ  առնելու։

Նստեցինք։

Եվ  հանկարծ  նույն  տեղում  նորից  տեսանք  քեռի  Թորոսին։

Տեսանք։

Մենք  չխանգարեցինք  մեր  բարեկամին՝Թորոսին։

Չխանգարեցինք։

Անխոս  սպասեցինք  նրա  շրջվելուն։

Սպասեցինք։

311․

Ձիո՛ւկս,դու  կռահեցիր  իմ  թաքուն  ցանկությունը։

Ձիո՛ւկս,դու  կռահեցիր  իմ  ցանկությունը։

Ձիո՛ւկս,դու  կռահեցիր   ցանկությունը։

Ձիո՛ւկս,կռահեցիր   ցանկությունը։

Կռահեցիր   ցանկությունը։

Կռահեցիր։

Եթե  հանեք  կռահեցիր  բառը  նախադասություն  չի լինի։

 

 

Ես  շատ եմ սիրում և պահպանում բնությունը:  Ես՝ որպես բնության մի մասնիկ ծառ կլինեի: Նրանք շատ օգտակար են բնության համար: Ծառերը տալիս են թթվածին և մրգեր: Եթե ծառը չլինեն մարդիկ, չեն կարողանա ապրել այս աշխարհում: ծառերը պետք է ջրել, որ նրանք ծաղիկներ տան: Ես տանը ունեմ կիտրոնի և մանդարինի ծառ, և նարնք տալիս են մրգեր: Ես շատ եմ սիրում բնությունը և մեծ հաճույքով կդառնայի բնության մի մասնիկ:

Ընկերներ  ընտրելիս  պետք  է  հաշվի  առնել  միմյանց զբաղմունքները և հետաքրքրություններով ։Ես  ունեմ  շատ  հավատարմ ընկերներ։ Իմ  բոլոր  ընկերները  շատ ընկերասեր, համամիտ և հավատարիմ են։Մենք  շատ  լավ   ընկերներ  ենք։Միասին  ամեն  օր  խաղում  ենք  ֆուտբոլ, դաս ենք անում և իրար հետ շատ շփվում։ Դպրոցում  իմ  մտերիմ  ընկերներն  են   Էրիկը, Վահանը,Ռաֆայելը և Նարեկը։ Ընկերները  պետք  է  միշտ  իրար  օգնեն և պաշտպանեն  իրար։ Մարդը առանց ընկեր չի կարող ապրել։

291. Ա և Բ բառախմբերի տարբերությունը բացատրի՛ր։ Ո՞ր բառախումբն ես նախադասության համարում

Ա խմբի նախադասությունները իմաստ չունի, իսկ Բ խմբի նախադասությունները ունի իմաստ։

292. Տրված բառախմբերը վերածի՛ր նախադասությունների՝ առանց փոխելու բառերի հաջուրթականությունը։ Բացատրի՛ր, թե ինչպե՛ս կատարեցիր առաջադրանք։

Թշնամին բանակով շրջապատել էր քաղքը։

Մայրամուտին արեգակը պալատները կարմիր ներկեց։

Փախստականը բարձրացավ ժայռերից մեկի վրա։

Այտեղ ժայռերի մեջ մարդիկ իսկական տներ էին փորում։

293. Բացատրիր՝ ինչու տրված բառախմբերը նախադասություններ չեն։ Դրանք վերածի՛ր նախադասությունների։

Միտքը կիսատ է թողած։

Նրանց քաղաքները հինգ հազար տարի առաջ կառուցված էին։ Բիբլիա հայերեն գիրք կամ Աստվածաշունչ։ Հին դարերում Հյուսիսային Աֆրիկայում մի քանի քաղաքակրթություններ իրար կողքի ապրում էին։

Եգիպտացիներից հետո այդ երկրում փյունիկցիները՝ հին աշխարհի հիմնական առևտրականերն ծովագնացներն էին։ Կարթագենը Հռոմի գլխավոր ախոյանն է։ Փյունիկցիները Վասկո դե Գումայից երկու հազար տարի առաջ հարավից Աֆրիկա եկավ։

294. Փորձի՛ր բացատրել, թե ի՞նչ է նախադասությունը

Բառերի այն խումբը, որոնք արտահայտում են իմաստ։

295. Տրված տեքստում նախադասություններն առանձրացրո՛ւ։

Եգիպտոսի առակներից մեկում՝ այսպիսի բան է պատմվում։ Ընկերջից շատ ձուկ որսալու համար՝ մեկը պղտորում է ջուրը։ Հավանաբար այդտեղից էլ առաջացել է՝ պղտոր ջրում ձուկ որսալ արտահայտությունը։ Դա գործածվում է խառնաշփոթ դրություն ստեղծող ու դրանից օգուտ քաղող մարդու մասին։

296. Տրված տեքստում նախադասություններն առանձրացրո՛ւ։

Սպիտակ ագռավները բնության մեջ հազվագույն են։ Նրանք շատ քիչ են պատահում հենց դրանով են նրանք հետաքրքիր։ Տասնութերորդ դարում Ռուսաստանի թագավոր Պետրոս Առաջինը պալատում մի սպիտակ ագռավ էր պահում, որպես հազվագույն երևույթ։ Խոսքի մեջ սպիտակ ագռավ արտահայտությամբ բնորոշում են մյուսներից տարբերվող մարդկանց, հազվադեպ հանդիպող առարկաներ։ Առաջին անգամ դա հռոմեական մի բանաստեղծ՝ Յուվենալիուսն է գործածել։

297. Ա և Բ նախադասությունների արտահայտած մտքերի տարբերությունները բացատրի՛ր։ Գտի՛ր տարբերության պատճառը։

Ա խմբի նախադասությունները սխալ են, իսկ Բ խմբի նախադասությունները ճիշտ են։

Շահ-Աբասի ժամանակ հեռու աշխարհից դերվիշի հագուստով մի մարդ է գալիս Սպահան քաղաքը։ Քաղաքի  հրապարակի մեջ այդ դերվիշը մի մեծ շրջան է քաշում փայտով, ինքն էլ  նստում լուռ ու մունջ։ Բոլոր մարդիկ անցնելիս զարմանում են և հարցնում են դերվիշին թե՝ դու ո՞վ ես, այս ի՞նչ բան է, որ դու գծելես, արդյո՞ք մի թալիսման չէ՞ սա, և մեզ համար բարի՞, թե՞ չար թալիսման է։ Սակայն դերվիշը չի խոսում։ Այս դեպքի մասին տեղեկացնում են թագավորին։ Թագավորը իր գիտնականներից մեկին է ուղղարկում, որ տեսնի թե ին՞չ դերվիշ է, ինչո՞ւ է ժողովրդին սարսափի մեջ գցել։ Սակայն, գիտնականի գործադրած ջանքերը մնում են անարդյունք, չի հաջողվում դերվիշից պարզաբանում ստանալ։ Դրանից հետո թագավորը ուղղարկում է մի ուրիշ գիտնականի։ Այդ գիտնականին էլ չի հաջողվում ստանալ դերվիշից իր հարիցերի պատասխանները։

Բոլոր գիտնականները  գնացին դերվիշի մոտ, և բոլորն էլ, ունքը շինելու տեղ, աչքն էլ հանեցին, փոխանակ ժողովրդի կասկածը փարատելու, նրան ավելի սնահավատության մեջ գցեցին։

Թագավորը կարծում էր, որ դերվիշի արածը մի հասարակ հանելուկ պիտի լինի, և  շատ ամոթ էր համարում, որ այդ հասարակ հանելուկը լուծող մի գիտնական չունի։ Այսպիսի մտքերով նա մեկ օր   ման էր գալիս Սպահանի Հայոց թաղումը, որտեղ հանդիպում է մի տարօրինակ բանի։ Նա տեսնում է, որ տան տանիքի վրա կա փրած ցորեն աղունիկի համար, բայց ոչ ոք չկա այլ կա մի ցցված եղեգ, որը ինքն իրեն շարժվելով քշում է ճնճղուկներին։ Թագավորը մտածում է, որ այդ հրաշքի գաղտնիքը պետք է տան մեջը փնտրել ու ներս գնում  և տեսնում է մի ջուլհակ, որ կտավ էր գործում։ Թագավորն և ջուլհակը միմիանց ողջույնում են։ Երբ որ թագավորը ներս է մտնում, տեսնում է, որ ջուլհակի աջ և ձախ կոխքին մի-մի օրորց է դրված։ Երբ որ ջուլհակը սկսում է գործել, օրորոցներն էլ սկսում են օրորվել տանիքի ինքնաշարժ եղեգի պես։ Այդ օրորոցներում  նրա թոռնիկներ էին, որոնց մայրերը ճախարակով բամբակ էին մանում կտավի համար։ Հնարագետ ջուլհակը տանիքի եղեգից մի թել էր կապել, թելի մեկ ծայրը փաթաթել կտավի սանրին, որ իր տարուբերվելով շարժում էր եղեգը։ Օրորոցներիցներից էլ էին թելեր կապած, որոնց հակառակ ծայրերը իր աջ ու ձախ մատներին էր փաթաթել։ Աջ ձեռքով աշխատելիս՝ աջ կողմի օրորոցն էր օրորվում, ձախով՝  ձախ կողմինը։ Այսպիսով,նա մեկ անգամից երեք գործ էր կատարում։ Թագավորը նկատում է ջուլհակի հնարագիտությունը և կասկածում է , որ ջուլհակը իրեն ճանաչել է։ Որոշում է հարցերով ստուգել, ասելով,  որ եթե   ջուլհակը իրեն ճանաչել է, ոչմեկին չասի։ Իսկ ծերունին պատասխանեում է՝ «մի՞թե, մի՞թե», այսինքն՝ «մի՞թե ես հիմար եմ և այդքանը չգիտեմ»։
Երբ թագավորի  հարցնում է ջուլհակի հասակի վերաբերյալ,ջուլհակը պատասխանում է, որ երկու ոտքով ման գալն արդեն չի կարող, հիմա գավազան է գործածում, իբրև երրորդ ոտք, մեկ խոսքով ծերացել է։ Թագավորն տեսում է, որ ծերունի հայը մի հնարագետ և հանճարի տեր մարդ է թե՛ գործով և թե՛ խոսքով, մտածում է, որ միայն նա կարող է դերվիշի պատասխանը տալ։ Թագավորը որոշում է իր գիտնական նազիր -վեզիրներին ուղղարկի ծերունու մոտ։Գիտնականները պատմում են ջուլհակին դերվիշի մասին և խնդրում նրան  խոսել դերվիշի հետ։ Հնարագետ ջուլհակը ասում է, որ այդ գործի համար իրեն անհրաժեշտ է ձեռք բերել մի կախարդական գավազան, մի անմահական սխտոր և մի ոսկի ձու ածող հավ։ Գիտնականները ասում են,որ ծախսը կվերցնեն իրենց վրա,միայն  իրենք  չեն կարող գտնել այդ բաները։Ջուլհակը ասում է,որ այդ ամենը գտնելու համար,յուրաքանչյուր գիտնական պետք է իրեն մեկական գլխարկ ոսկի բերի։
Գիտնականները ճարահատյալ համաձայնվում են և բերում են երեք գլխարկ ոսկի։Ջուլհակը վերցնում է իր հոնի գավազանը, մի գլուխ հոտած սխտոր, ոտի մեկը կոտրած մի հավ, և գնում սարսափ տարածող դերվիշի մոտ։Հավաքվում են բոլոր քաղաքացիները,  թագավորը՝ իր բոլոր իշխաններով։

Ջուլհակը չխոսեց դերվիշի հետ. նա լուռումունջ իր գավազանի ծայրով մի խոր ակոս քաշեց շրջանի մեջտեղով ծայրից ծայր և դերվիշի շրջանը երկու հավասար մասի բաժանեց , նստեց նրա դեմ դիմաց։

Դերվիշը երկար մտածեց, գլուխը թափ տվավ. վերջը մի գլուխ սոխ հանեց, դրավ առջևը։Ջուլհակը, իսկույն իր սխտորը հանեց, դրեց իր առջևը։Դերվիշը բարկացավ, հանեց մի բուռ կորեկ և շաղ տվեց ամբողջ շրջանի մեջ։Ջուլհակը  հանեց իր հավը, որը իսկույն կտկտալով կերավ կորեկը։Դերվիշն էլ մինչև վերջը չսպասեց,  վեր կացավ և  հեռացավ-գնաց… Թագավորը մոտեցավ ջուլհակին և խնդրեց, որ բացատրի այդ հանելուկի նշանակությունը։

— Այս մարդը մի խելագար դերվիշ է։ Երևակայել է, որ ինքը մի շատ զորեղ իմաստուն մարդ է և կարող է մեր ամբողջ աշխարհքին տիրել։ Իր քաշած շրջանով ուզում էր մեզ հասկացնել, թե իրանն է բոլոր մեր երկիրը։ Ես այդ շրջանը մեջեղից կես արի, որով ուզեցի ասել՝ թե կեսն էլ իմն է։ Դերվիշը բարկացավ և իր սոխով պատերազմ հայտնեց ,ես էլ իմ սխտորով հասկացրի նրան, որ ես փախչող չեմ։ Նա կորեկով ինձ սպառնաց, որ իր զորքերն անհամար են։ Ես էլ իմ հավով ցույց տվի, որ  այսպես կջարդեմ ես նրա անհամար զորքը։ Եվ երբ դերվիշը տեսավ, որ էլ չի կարող մեզ վախեցնել, փախավ-գնաց… Քաղաքացիները շատ ուրախացան, որ վերջապես ազատվեցին դերվիշի տալիք երևակայական սովից ու մահից, և բոլորը գոչեցին. «Կեցցե՜ ջուլհակը»։

Շահ-Աբասը գովեց ջուլհակին և հետո հարցրեց իր գիտնականների մասին, թե ինչպե՞ս ջուլհակը վարվեց իրենց հետ։

— Ո՛ղջ լինի թագավորը,— ասաց ջուլհակը և թագավորի առջևը դրավ մի պարկ ոսկի,որը գիտնականները տվել էին իրեն դերվիշի հետ խոսելու համար — Քե՛զ են արժանի այդ ոսկիքը,— ասաց թագավորը,— դու ավելի օգտակար գործադրություն կգտնես դրանց համար։ Մի այդքան էլ իմ գանձարանից ստացիր և մի մեծ գործարան բաց արա. թող ծաղկի քո արհեստը իմ երկրիս մեջ։ Այսուհետև իմ պալատի դռները միշտ բաց են քեզ համար:

 

Վերլուծություն

Ամեն ինչ հնարամիտ պարզ է: