Գոյական անուններն ունեն երկու թիվ՝ եզակի և հոգնակի։ Եզակի թիվը ցույց է տալիս եզակի, մասնավոր առակա կամ տվյալ տեսակի առարկան ընդհանրապես, ինչպես՝ ծառ, տղա։ Բառի ուղիղ ձևն է։ Հոգնակի թիվը ցույց է տալիս նույն տեսակի մեկից ավելի առարկաներ՝ ծառեր, տղաներ։ Կազմվում է եր և ներ վերջավորությունների միջոցով։ Միավանկ բառերին ավելանում է եր վերջավորությունը, իսկ բազմավանկներին՝ ներ-ը։
Շեղումներ կանոնից
- Մի շարք գրաբարյան բառեր հոգնակիի կազմության ժամանակ վերականգնում են ն մասնիկը՝ ստանալով ներ վերջավորությունը։
Դրանք են՝ բեռ, գառ, լեռ, եզ, դուռ, մատ, նուռ, ծունկ, թոռ, կուռ, ծոռ, ձուկ, հարս, մուկ բառերը։
- Կին-կանայք, մարդ-մարդիկ
- Եթե բարդ բառի վերջին միավանկ բաղադրիչը գոյական է, ապա ավելանում է եր։ Օրինակ՝ շարասյուներ, իսկ եթե բառի վերջին միավանկ բաղադրիչը բայ է կամ ունի բայական իմաստ, ապա ներ։ Օրինակ՝ անասնակերներ։
- Եթե մեկուկես վանկանի բառի կես վանկը գտնվում է բառասկզբում, ապա ավելանում է ներ։ Օրինակ՝ բը-ժիշկ-ներ։ Իսկ եթե մեկուկես վանկանոց բառի կես վանկը գտնվում է բառավերջում, ապա ավելանում է եր։ Օրինակ՝ կայ-սըր-եր։
Բացառություն՝ գամփռ-գամփռներ կամ գամռեր, անգղ-անգներ կամ անգղեր
Գոյություն ունեն նաև գոյականների անեզական և անհոգնական խմբեր։
Առաջադրանքներ
- Տրված գոյականները հոգնակի՛ դարձրու:
Գլուխ, թվական, աստղ, երկիր, սենյակ, հարևան, ծառ, պտուղ, տեր, ժապավեն, մարդ, կին:
2. Տրված բառերի բաղադրիչները գծիկով բաժանի՛ր: Բոլոր բառերի առաջին բադադրիչներն ի՞նչ նմանություն ունեն:
Օրինակ՝
գառնարած = գառն — արած,
բեռնակիր = բեռն — ա — կիր,
մատնել = մատն — ել:
Գառն-ուկ, բեռն-ել, դռն-ակ, թոռն-իկ, լեռն-ային, ծոռն-իկ, հարսն-ուկ, մատն-ոց, ողն-ա-շար, ձկն-կ-իթ, ոտն-ա-ման, մկն-դեղ:
3. Տրված գոյականները հոգնակի՛ դարձրու: Ո՞ր մասնիկով են նրանք հոգնակի դառնում:
Բեռներ, գառնրե, դռներ, եզէր, թոռներ, լեռներ, ծոռներ, հարսեր, ձկներ, մատեր, մկներ, նռ:
4. Փորձի՛ր պարզել, թե հատուկ անուններից որոնք են չակերտներում գրվում:
Մենք վաղուց ենք անցել «Քաջ Նազարը»:
Շատ եմ հավանում Սարոյանի «Գեղեցիկ սպիտակ ձիու ամառը» պատմվածքը:
Այս գիրքը հրատարակել է «Շաղիկ» հրատարակչությունը:
Ընկերս աշխատում է «Նոր դպրոց» հրատարակչությունում:
Ամենաշատը սիրում եմ աշակերտական «Ծիր Կաթին» թերթը:
Կարդացե՞լ ես երիտասարդների «Լրագիր օր» շաբաթաթերթը:
Իրերը տեղավորել էր Էրեբունի հյուրանոցում ու հասել ընկերներին:
Ամերիկյան Գրումման Էրկրաֆտ ընկերությունը Բեն Ֆրանկլին սուզվող ապարատն ստեղծել է խորջրյա ուսումնասիրությունների համար:
Գագարինը առաջին մարդն էր, որ Վոստոկ տիեզերանավով տիեզերք թռավ:
5․ Տրված հատուկ անունները տեղադրի՛ր նախադասություններում՝ համապատասխանաբար կետադրելով:
Ապոլոն-11, Հաղթանակ, Հազարան բլբուլ, Կիևյան, Ջերմուկ, Դունկան, Աքսորականներն անտառում:
Հեքիաթներից ամենաշատը սիրում եմ <<Հազարան բլբուլ>>:
<<Հաղթանակ>> և <<Կիևյան>> կամուրջները Երևանի ամենագեղեցիկ կառույցներից են:
1969թ. ամերիկացի աստղագնացները <<Ապոլոն-11>> տիեզերանավով վայրէջք կատարեցին Լուսնի վրա:
Նավապետ Գրանտի երեխաներն էլ դարձան <<Դունկան>> զբոսանավի ուղևորներ, և բոլորով գնացին խիզախ ծովայինին գտնելու:
<<Ջերմուկ>> հանքային ջուրը բուժիչ նշանակություն ունի:
Խորասուզված կարդում էր Մայն Ռիդի Աքսորականներն անտառում արկածային վեպը: